Psychologia śledcza z elementami kryminalistyki
Okres nauczania: 2 semestry (zajęcia w soboty i niedziele)
Autorski i dedykowany program studiów gwarantuje unikalne i innowacyjne wykłady, które integrują teorię z praktyką oraz różnorodne dziedziny wiedzy. Studia szczególnie rekomendowane ze względu na planowane wprowadzenie systemu certyfikowania biegłych sądowych
O kierunku
Odbycie studiów w zakresie psychologii śledczej z pewnością otwiera kolejne drzwi do kariery nie tylko w przypadku pracowników organów ścigania, ale także wielu innych instytucji w sektorze tak publicznym, jak i prywatnym.
Dla kogo?
- osoby pracujące (zamierzające podjąć pracę) w organach ścigania i organach wymiaru sprawiedliwości;
- funkcjonariusze służb mundurowych zajmujący się wykrywaniem przestępstw, identyfikacją i zabezpieczeniem dowodów, a także dokonujący czynności procesowych;
- prokuratorzy, sędziowie, adwokaci, radcowie prawni i inne osoby zainteresowane poszerzeniem wiedzy i kompetencji w zakresie identyfikacji sprawców przestępstw oraz wykorzystania psychologii w toku postępowania karnego, w tym nowoczesnych metod profilowania;
- pracownicy korporacji, organów administracji publicznej i innych podmiotów specjalizujący się w profilaktyce oraz przeciwdziałaniu przestępczości, a także prowadzący wewnętrzne procedury w celu wykrycia innych nadużyć;
- osoby zajmujące się prowadzeniem czynności w ramach postępowań dyscyplinarnych;
- osoby zajmujące się wsparciem ofiar przestępstw;
- psychologowie aspirujący do wpisu na listę biegłych sądowych,
- biegli psychologowie (wpisani na listę prezesa właściwego sądu okręgowego) zainteresowani podniesieniem kompetencji w zakresie metodologii opiniowania sądowo – psychologicznego.
Dlaczego warto?
- Dedykowany program nauczania w pełni odpowiadający na aktualne potrzeby
- Wybitni specjaliści niszowych specjalizacji w kadrze
- Innowacyjne podejście do prowadzenia zajęć
- Integracja nowoczesnej technologii VR w symulacjach zajęciowych
- Świadectwo ukończenia studiów pozwala ubiegać się o wpis na listę biegłych sądowych przy Sądach Okręgowych.
Kadra
Znani i cenieni specjaliści z dziedziny kryminalistyki, psychologii, psychiatrii, seksuologii; biegli sądowi, sędziowie, prokuratorzy, autorzy licznych publikacji oraz członkowie komisji.
dr Sebastian Ładoś - Koordynator merytoryczny
Doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie.
Wykładowca z wieloletnim doświadczeniem w zakresie prawa karnego i kryminalistyki. Autor i wykładowca licznych szkoleń dla sędziów, prokuratorów i funkcjonariuszy służb mundurowych. Były członek Komitetu Rady Europy do spraw zapobiegania torturom i nieludzkiemu traktowaniu w Strasburgu (CPT).
Program studiów
Program studiów jest wynikiem wieloletniej obserwacji potrzeb organów ścigania i sądów oraz współpracy psychologów z organami procesowymi. Tematyka zajęćoraz ich metodologia ma oryginalny charakter związany z najwyższymi standardami opiniowania sądowo – psychologicznego. Program studiów został dostosowany do potrzeb organów procesowych. Prawa autorskie w tym zakresie przysługują wyłącznie Warszawskiej Akademii Medycznej Nauk Stosowanych.
Psychologia sądowa a psychologia śledcza
- Związki prawa i psychologii – wyzwania, szanse i zagrożenia.
- Psychologia śledcza, a psychologia sądowa – cele i przedmiot badań. Rola psychologów w postępowaniu przygotowawczym.
- Znaczenie psychologii w postępowaniu karnym na przykładzie czynności przesłuchania i oceny zniekształcenia procesów poznawczych – dlaczego ludzie inaczej postrzegają te same zjawiska?
- Prawne warunki wykonywania zawodu psychologa. Specjalizacje.
- Obszary wykorzystania psychologii w toku śledztwa.
- Czy psycholog może pomóc w analizie znamion przestępstwa? – warsztat na przykładzie popełnienia przestępstwa zgwałcenia z art. 197 § 1 k.k.
- Psycholog jako biegły sądowy. Wpis na listę biegłych. Wymagane kwalifikacje.
- Postępowanie o wykreślenie z listy.
- Funkcja biegłego psychologa w świetle projektu ustawy o biegłych sądowych.
- Ochrona tajemnicy psychologicznej.
- Odpowiedzialność za ujawnienie tajemnicy zawodowej i tzw. danych wrażliwych – studium praktyki sądowej.
- Przykłady naruszenia zasad etyki przez psychologa. Funkcja biegłego, a inne funkcje zawodowe psychologa.
Psychologia a cele postępowania karnego
- Przedmiot i metody badań psychologii śledczej oraz psychologii sądowej.
- Psychologia, kryminalistyka, kryminologia i inne nauki pokrewne (pomocnicze) w prawie karnym.
- Przesłanki wszczęcia śledztwa. Sądowa kontrola decyzji o odmowie wszczęcia i umorzeniu śledztwa.
- Czynności sprawdzające i weryfikacja danych zawartych w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa.
- Faktyczne wszczęcie śledztwa. Pierwsze czynności dowodowe z udziałem psychologów.
- Formułowanie planów śledztwa ze szczególnym uwzględnieniem czynności psychologów śledczych i biegłych sądowych.
- Sporządzenie planu śledztwa w sprawie podejrzenia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej.
Przebieg postępowania karnego. Identyfikacja i zabezpieczenie dowodów z udziałem psychologów
- Metodologia czynności dowodowych w postępowaniu karnym, cywilnym i w postępowaniu dyscyplinarnym.
- Przegląd spraw o typowe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, innych przestępstw z użyciem przemocy, o charakterze seksualnym, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko rodzinie i opiece, przeciwko wiarygodności dokumentów, a także przestępstw menedżerskich i innych popełnianych w obrocie gospodarczym oraz przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
- Problem krzyżowania się zagadnień prawnych i psychologicznych w przypadku analizy znamion przestępstw. Przebieg postępowania karnego – śledztwo, postępowanie przed sądem pierwszej instancji, postępowanie odwoławcze, czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia, postępowanie wykonawcze.
- Przebieg postępowania dowodowego – identyfikacja źródeł dowodowych. Dowody bezpośrednie, pośrednie i poszlaki.
- Oględziny miejsca, osoby i rzeczy. Czynności podejmowane w stosunku do osoby podejrzanej (pobranie próbek do badań identyfikacyjnych, oględziny osoby, pobranie odcisków, fotografowanie, zabezpieczenie odzieży).
- Przesłuchanie świadka – uwarunkowania prawne. Taktyka kryminalistyczna okazania osoby i rzeczy.
- Przyczyny złożenia fałszywego zawiadomienia o przestępstwie. Czynniki motywujące i demotywujące do złożenia fałszywego zeznania.
- Formułowanie wersji śledczych. Współpraca organów śledczych z psychologami kryminalnymi.
- Formułowanie wersji śledczych.
- Analiza modus operandi na podstawie czynności oględzin i zabezpieczenia pierwszych śladów (dowodów) przestępstwa.
- Pierwsze czynności procesowe z udziałem psychologów śledczych. Metody rozpytania osób zaburzonych psychicznie, agresywnych, uzależnionych od substancji psychoaktywnych.
- Wsparcie psychologa w przypadku dynamicznych czynności wykrywczych, pościgu za sprawcą i zatrzymania.
Psychologia zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonych
- Przesłuchanie jako proces komunikacji interpersonalnej.
- Psychoorganiczne uwarunkowania procesu postrzegania i mechanizmu pamięci.
- Wpływ czynników zewnętrznych na procesy poznawcze.
- Czynniki podmiotowe wpływające na treść zeznań (wyjaśnień) – wiek, stan psychiczny, zaburzenia psychiczne, stan po użyciu środków psychoaktywnych.
- Przesłuchanie osób starszych z objawami demencji i innych zaburzeń.
- Kryteria wiarygodności i szczerości zeznań (wyjaśnień).
Elementy psychopatologii
- Klasyfikacje zaburzeń psychicznych.
- Zaburzenia czynności poznawczych, zaburzenia czynności emocjonalnych, motywacyjnych i inne mające znaczenie w opiniowaniu.
- Przesłuchanie osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych.
- Metody analizy zeznań świadków (wyjaśnień oskarżonych).
- Techniki detekcji kłamstwa. Zaburzenia osobowości i symptomy kłamstwa instrumentalnego.
- Podatność na sugestię i zdolność do konfabulacji.
- Psychologiczne badanie zdolności do udziału w czynności przesłuchania.
Taktyka przesłuchania
- Przesłuchanie a inne czynności wykrywcze (ze szczególnym uwzględnieniem rozpytania).
- Taktyka śledztwa a taktyka i metody przesłuchania świadków i podejrzanych.
- Niedozwolone techniki przesłuchania – wykorzystanie stanu wyłączającego świadomość, przymusu, groźby bezprawnej, stosowanie hipnozy albo środków chemicznych i technicznych wpływających na procesy psychiczne.
- Naruszenie zakazów dowodowych – studium praktyki sądowej.
- Badanie wariograficzne – analiza zmian psychofizjologicznych. Prawna dopuszczalność badania w postępowaniu karnym, instytucjach publicznych i innych podmiotach. Prezentacja laboratorium do prowadzenia badań.
- Przebieg badania i metodologia sporządzenia opinii przez biegłego.
- Problem oceny wiarygodności ekspertyzy.
Czynności procesowe z udziałem małoletnich
- Małoletni świadek a małoletni pokrzywdzony. Problem kryminalizacji przestępstw na szkodę małoletnich.
- Prawne instrumenty ochrony małoletniego w postępowaniu karnym, cywilnym i dyscyplinarnym.
- Przesłanki przesłuchania małoletniego świadka (pokrzywdzonego). Etapy i przebieg czynności. Wybór techniki przesłuchania ze względu na wiek i stopień rozwoju małoletniego.
- Udział psychologa w przesłuchaniu małoletniego – zagadnienia procesowe.
- Przesłuchanie małoletniego – warsztat połączony z symulacją.
- Badanie małoletniego świadka (pokrzywdzonego) przez biegłego psychologa.
- Sporządzenie opinii dotyczącej przesłuchania małoletniego. Analiza lingwistyczno – psychologiczna zeznań w kontekście stopnia rozwoju małoletniego. Identyfikacja traumy i symptomów doświadczenia przemocy. Badanie wpływu innych osób na treść zeznań. Objawy indukcji oraz sugestii.
Opiniowanie przez biegłych psychologów w postępowaniu karnym
- Współpraca biegłych z wymiarem sprawiedliwości. Organizacja pracy i obieg dokumentacji w sądzie oraz w prokuraturze (jednostki organizacyjne, sygnatury spraw).
- Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa – tezy dowodowe, zakres i przedmiot opinii, czas i miejsce wykonania badań.
- Ocena opinii biegłego psychologa przez organy procesowe. Przypadki podważenia opinii biegłego psychologa – studium praktyki sądowej.
- Przesłuchanie świadka na rozprawie głównej.
- Przesłuchanie świadka z udziałem biegłego psychologa. Metody badań psychologicznych. Wykorzystanie danych z akt sprawy oraz innych materiałów na potrzeby diagnozy.
- Metodologia sporządzenia opinii na temat zdolności postrzegania, zapamiętywania, odtwarzania spostrzeżeń i ich komunikowania. Wpływ zaburzeń psychicznych na procesy poznawcze.
- Badanie wpływu stresu na funkcje poznawcze świadka.
Badanie sprawców czynów zabronionych
- Badania psychologiczne oskarżonego.
- Badanie procesów motywacyjnych i osobowości sprawcy czynu zabronionego.
- Opiniowanie dotyczące stanów afektywnych.
- Psychologiczne uwarunkowania samooskarżenia.
- Inne szczególne przypadki badania psychologicznych przyczyn popełnienia przestępstwa.
Udział biegłego psychologa w wydaniu opinii przez biegłych innych specjalności w postępowaniu karnym
- Pojęcie poczytalności w prawie karnym materialnym.
- Badanie poczytalności w toku śledztwa.
- Prawne uwarunkowania obserwacji w zakładzie leczniczym.
- Przesłanki orzekania środków zabezpieczających (terapii, terapii uzależnień i pobytu w zakładzie psychiatrycznym).
- Opiniowanie zaburzeń w przypadku preferencyjnych sprawców seksualnych z udziałem biegłego psychologa.
- Metodologia sporządzenia opinii sądowo-psychiatrycznej.
- Współdziałanie biegłego psychologa z biegłymi lekarzami psychiatrami, biegłymi seksuologami oraz biegłymi innych specjalności.
- Wysłuchanie biegłych lekarzy psychiatrów, psychologów i seksuologów przed sądem.
- Inne problemy związane ze współdziałaniem biegłego psychologa z biegłymi innych specjalności przy wydaniu opinii.
Współpraca psychologów ze specjalistami innych dziedzin
- Sporządzenie opinii przez biegłego psychologa na temat zeznań świadka.
- Psychologia śledcza a medycyna sądowa.
- Współdziałanie biegłego psychologa z biegłymi lekarzami psychiatrami, biegłymi seksuologami oraz biegłymi innych specjalności. Prawne i psychologiczne ujęcie zagadnienia poczytalności.
- Techniki kryminalistyczne służące wykryciu sprawcy przestępstwa. Antropologia kryminalna i badanie zapisów monitoringu wizyjnego. Informatyka śledcza. Daktyloskopia i traseologia. Badanie broni palnej i amunicji.
- Współpraca psychologów śledczych ze specjalistami z zakresu lingwistyki kryminalnej. Analiza wiadomości tekstowych, zapisów cyfrowych i materiału poglądowego.
- Współpraca psychologów śledczych z technikami kryminalistyki zabezpieczającymi ślady biologiczne.
- Zabezpieczenie śladów na miejscu zdarzenia – prezentacja mobilnego laboratorium kryminalistycznego.
Profilowanie i inne metody identyfikacji sprawcy
- Pierwsze czynności śledztwa w celu ustalenia sprawcy przestępstwa. Typowanie.
- Analiza kryminalna. Metodologia i zastosowanie w praktyce śledczej.
- Geneza i psychologiczne podstawy profilowania kryminalnego.
- Profiler jako biegły w postępowaniu przygotowawczym. Ocena wartości dowodowej opinii.
- Kierunki i modele profilowania we współczesnej praktyce śledczej.
- Metodologia profilowania – ekspertyza typologiczna, obraz psychologiczny i rekonstrukcja motywacji sprawcy. Identyfikacja i poszukiwanie dowodów na podstawie modus operandi.
- Perspektywa wykorzystania sztucznej inteligencji w procesie profilowania. Inne czynności z udziałem psychologów śledczych zmierzające do identyfikacji sprawcy.
- Metodologia profilowania.
Badanie sprawców czynów zabronionych
- Badania psychologiczne oskarżonego. Badanie procesów motywacyjnych i osobowości sprawcy czynu zabronionego.
- Opiniowanie dotyczące stanów afektywnych.
- Psychologiczne uwarunkowania samooskarżenia.
- Inne szczególne przypadki badania psychologicznych przyczyn popełnienia przestępstwa.
Wykorzystanie psychologii śledczej w ramach czynności operacyjnych
- Cechy i obszary działania przestępczości zorganizowanej.
- Typologia i rodzaje przestępstw z użyciem przemocy, przestępstw narkotykowych, korupcyjnych i innych objętych najczęściej rozpoznaniem operacyjnym.
- Szczególne problemy kryminalistyczne związane z taktyką prowadzenia śledztw z wykorzystaniem materiałów operacyjnych.
- Prawne uwarunkowania czynności operacyjnych. Metodologia niejawnego rozpoznania środowisk przestępczości zorganizowanej.
- Terroryzm jako problem kryminologiczny. Problem inwigilacji środowisk ekstremistycznych. Problematyka terroru kryminalnego.
- Czynności operacyjne związane z rozpoznaniem bezprawnego pozyskiwania informacji i działań kontrwywiadowczych
Wykorzystanie psychologii śledczej w ramach czynności operacyjnych
- Rola psychologa śledczego w planowaniu czynności operacyjnych (obserwacja, analiza danych, kontrolowane wręczenie korzyści majątkowej, transakcja pozorowana, podgląd i podsłuch transmisji danych).
- Współdziałanie psychologów śledczych ze specjalistami z innych dziedzin. Analiza kryminologiczna materiałów operacyjnych.
- Psychologiczne przygotowanie i wsparcie działań operacyjnych z udziałem funkcjonariusza pod przykryciem.
- Psychologiczne techniki wywiadu kontrolowanego, rozpytania i pozyskiwania (werbunku) osobowych źródeł informacji.
Wsparcie i badanie ofiar przestępstw
- Pojęcie i przedmiot badań wiktymologii.
- Metody wsparcia pokrzywdzonych przestępstwami z użyciem przemocy.
- Symptomy tzw. przemocy domowej. Procesowe i systemowe metody przeciwdziałania.
- Analiza czynników demotywujących do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Procedury profilaktyczne (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. niebieskiej karty). Znaczenie psychologii dla przeciwdziałania tzw. wtórnej wiktymizacji.
- Psychologiczne badanie ofiary przestępstwa z użyciem przemocy.
- Metodologia identyfikacji symptomów stresu pourazowego.
- Przesłuchanie dorosłej ofiary przestępstwa przeciwko wolności seksualnej. Przebieg czynności i taktyka przesłuchania.
- Psychologiczne badanie ofiary przestępstwa seksualnego.
- Sporządzenie opinii sądowo – psychologicznej dotyczącej zeznań ofiary przestępstwa seksualnego.
Znaczenie psychologii śledczej w prowadzeniu postępowania w stosunku do cudzoziemców
- Psychospołeczne i kulturowe uwarunkowania nielegalnej migracji.
- Postępowanie o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu i postępowanie o udzielenie cudzoziemcowi ochrony międzynarodowej – uwarunkowania prawne.
- Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku.
- Wsparcie psychologów w postępowaniach migracyjnych.
- Rola psychologii śledczej w gromadzeniu dowodów przemawiających za udzieleniem ochrony międzynarodowej.
- Ochrona małoletnich cudzoziemców przed traumą. Diagnoza PTSD i innych zaburzeń psychicznych cudzoziemców. Przeciwwskazania do umieszczenia cudzoziemca w izolacji.
- Metody wsparcia cudzoziemców, którzy doświadczyli traumy.
Inne czynności z udziałem psychologów w postępowaniu karnym
- Psycholog jako mediator w postępowaniu karnym – metodologia identyfikacji konfliktu, jego przyczyn, dynamiki rozwoju i dostępnych metod wygaszenia. Interakcje stron konfliktu.
- Metody nawiązania porozumienia i pojednania stron. Sporządzenie ugody na potrzeby postępowania karnego.
- Wpływ czynności psychologów na orzeczenie o karze i środkach probacyjnych (poddanie skazanego terapii uzależnień, psychoterapii, psychoedukacji czy zajęciom korekcyjno-edukacyjnym).
- Czy stalker może być niebezpieczny? Psychologia śledcza a profilaktyka przestępstw.
Psycholog śledczy, a media
- Psychospołeczne i kulturowe zagadnienia związane z masową komunikacją. Media społecznościowe a zasada domniemania niewinności.
- Formułowanie komunikatów prasowych po dokonaniu pierwszych czynności śledztwa.
- Kontrolowany przeciek do mediów jako technika wykrywcza. Wpływ mediów na stan psychiczny ofiary przestępstwa. Zniesławienia internetowe – problemy wykrywcze.
- Komunikacja internetowa w kontekście etiologii popełnienia przestępstw.
- Wykorzystanie materiałów prasowych, mediów społecznościowych i wpisów internetowych w celu identyfikacji sprawcy przestępstwa.
- Systemy rozpoznawania twarzy, biometria, sztuczna inteligencja i inne nowoczesne narzędzia wykorzystywane w kryminalistyce.
Warszawska Akademia Medyczna zastrzega sobie prawo do bieżącego dostosowywania programu w odpowiedzi na zgłaszane i konsultowane potrzeby uczestników studiów. Nanoszone zmiany nie będą mogły przekroczyć 20% całości zaplanowanego programu w danym roku akademickim.
Warunki ukończenia studiów i otrzymania świadectwa
- Minimum 80% obecności na zajęciach i czynny udział w zajęciach.
- Pozytywna ocena z egzaminu wiedzy nabytej podczas studiów.
- Praca dyplomowa przygotowana na zakończenie studiów.
Dokument ukończenia studiów
Daty i miejsce zjazdów:
W programie studiów zaplanowano 10 zjazdów stacjonarnych.
Data 1 zjazdu: 8-9 marca 2025
Zjazdy odbywają się w weekendy (soboty i niedziele) w siedzibie Warszawskiej Akademii Medycznej w Warszawie (ul. Okopowa 59).
Wszystkie zjazdy będą nagrywane, a nagrania archiwizowane w panelu studenta. Dostęp do nagrań z zajęć będzie szczególnie pomocny dla słuchaczy nieobecnych na zajęciach.
Koszt studiów:
Możliwość uzyskania dofinansowania lub sfinansowania studiów aplikując do m.in.:
- Bazy Usług Rozwojowych (BUR) prowadzonej przez PARP,
- PFRON,
- Urzędu Pracy,
- Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (pożyczka nieoprocentowana na studia).
Rekrutacja
Rekrutacja w edycji wiosennej trwa do pierwszego zjazdu lub do wyczerpania się limitu miejsc na studiach.
Znaczna część zajęć odbywa się w formie warsztatów i symulacji czynności z udziałem psychologów. Aby zapewnić pełen komfort i efektywność zajęć liczba miejsc na studiach jest ograniczona. Decyduje kolejność pełnych zgłoszeń na studia.
Istnieje możliwość zmiany kierunku studiów (z psychologii sądowej na psychologię śledczą i odwrotnie) po 1 zjeździe, który jest wspólny dla obu kierunków. W tym celu należy skonsultować to z Koordynatorem Studiów.
Zaświadczenie o wpisie na listę słuchaczy jest wystawiane na prośbę uczestnika studiów.
Zapisy
Zapisy na studia przyjmujemy na adres podyplomowe@wam.edu.pl – po wysłaniu zgłoszenia przekażemy szczegóły procedury rekrutacyjnej
Pytania: +48 602 422 922