Strona główna | Psychologia śledcza z elementami kryminalistyki

Psychologia śledcza z elementami kryminalistyki

Studia podyplomowe

Okres nauczania: 2 semestry (zajęcia w soboty i niedziele)

Język studiów: polski

Autorski i dedykowany program studiów gwarantuje unikalne i innowacyjne wykłady, które integrują teorię z praktyką oraz różnorodne dziedziny wiedzy. Studia szczególnie rekomendowane ze względu na planowane wprowadzenie systemu certyfikowania biegłych sądowych

O kierunku

Psychologia śledcza to nowoczesna dziedzina psychologii, która zajmuje się analizą osoby sprawcy, jego identyfikacją, zabezpieczeniem dowodów (zwłaszcza ze źródeł osobowych) oraz profilaktyką i przeciwdziałaniem przestępczości. Coraz więcej czynności dowodowych jest wykonywanych z udziałem osób posiadających umiejętność adaptacji teorii psychologicznych na potrzeby śledztwa. Praktyka sądowa i śledcza wskazuje na rosnącą w ostatnich latach liczbę opinii biegłych psychologów. Odbycie studiów w tym zakresie pozwala więc ubiegać się o wpis na listę biegłych sądowych. Studia są dedykowane także osobom zajmującym się wsparciem ofiar przestępstw oraz osobom zatrudnionym w działach bezpieczeństwa i innych komórkach odpowiedzialnych za profilaktykę, przeciwdziałanie przestępczości oraz wykrywanie nadużyć.

Doświadczenia psychologów śledczych są coraz częściej wykorzystywane także w innych dziedzinach, np. związanych z postępowaniem cywilnym, administracyjnym czy w sprawach rodzinnych, a także w przypadku kampanii na rzecz bezpieczeństwa i przeciwdziałania przestępczości, podejmowania interwencji wobec rodzin dysfunkcyjnych, czy w zakresie terapii (profilaktyki) uzależnień. Szczególne znaczenie psychologia śledcza zyskuje w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców (np. w przypadku potrzeby udzielenia ochrony międzynarodowej czy wsparcia ze względu na doświadczenie traumy).
Odbycie studiów w zakresie psychologii śledczej z pewnością otwiera kolejne drzwi do kariery nie tylko w przypadku pracowników organów ścigania, ale także wielu innych instytucji w sektorze tak publicznym, jak i prywatnym.

Dla kogo?

osoby pracujące (zamierzające podjąć pracę) w organach ścigania i organach wymiaru sprawiedliwości;
funkcjonariusze służb mundurowych zajmujący się wykrywaniem przestępstw, identyfikacją i zabezpieczeniem dowodów, a także dokonujący czynności procesowych;
prokuratorzy, sędziowie, adwokaci, radcowie prawni i inne osoby zainteresowane poszerzeniem wiedzy i kompetencji w zakresie identyfikacji sprawców przestępstw oraz wykorzystania psychologii w toku postępowania karnego, w tym nowoczesnych metod profilowania;
pracownicy korporacji, organów administracji publicznej i innych podmiotów specjalizujący się w profilaktyce oraz przeciwdziałaniu przestępczości, a także prowadzący wewnętrzne procedury w celu wykrycia innych nadużyć;

osoby zajmujące się prowadzeniem czynności w ramach postępowań dyscyplinarnych;
osoby zajmujące się wsparciem ofiar przestępstw;
psychologowie aspirujący do wpisu na listę biegłych sądowych,
biegli psychologowie (wpisani na listę prezesa właściwego sądu okręgowego) zainteresowani podniesieniem kompetencji w zakresie metodologii opiniowania sądowo – psychologicznego.

Dlaczego warto?

Dedykowany program nauczania w pełni odpowiadający na aktualne potrzeby
Wybitni specjaliści niszowych specjalizacji w kadrze
Innowacyjne podejście do prowadzenia zajęć
Integracja nowoczesnej technologii VR w symulacjach zajęciowych
Świadectwo ukończenia studiów pozwala ubiegać się o wpis na listę biegłych sądowych przy Sądach Okręgowych.

Kadra

Znani i cenieni specjaliści z dziedziny kryminalistyki, psychologii, psychiatrii, seksuologii; biegli sądowi, sędziowie, prokuratorzy, autorzy licznych publikacji oraz członkowie komisji.

dr Sebastian Ładoś - Koordynator merytoryczny

Doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie.

Wykładowca z wieloletnim doświadczeniem w zakresie prawa karnego i kryminalistyki. Autor i wykładowca licznych szkoleń dla sędziów, prokuratorów i funkcjonariuszy służb mundurowych. Były członek Komitetu Rady Europy do spraw zapobiegania torturom i nieludzkiemu traktowaniu w Strasburgu (CPT).

Program studiów

Program studiów jest wynikiem wieloletniej obserwacji potrzeb organów ścigania i sądów oraz współpracy psychologów z organami procesowymi. Tematyka zajęćoraz ich metodologia ma oryginalny charakter związany z najwyższymi standardami opiniowania sądowo – psychologicznego. Program studiów został dostosowany do potrzeb organów procesowych. Prawa autorskie w tym zakresie przysługują wyłącznie Warszawskiej Akademii Medycznej Nauk Stosowanych.

Psychologia sądowa a psychologia śledcza

Związki prawa i psychologii – wyzwania, szanse i zagrożenia.
Psychologia śledcza, a psychologia sądowa – cele i przedmiot badań. Rola psychologów w postępowaniu przygotowawczym.
Znaczenie psychologii w postępowaniu karnym na przykładzie czynności przesłuchania i oceny zniekształcenia procesów poznawczych – dlaczego ludzie inaczej postrzegają te same zjawiska?
Prawne warunki wykonywania zawodu psychologa. Specjalizacje.
Obszary wykorzystania psychologii w toku śledztwa.
Czy psycholog może pomóc w analizie znamion przestępstwa? – warsztat na przykładzie popełnienia przestępstwa zgwałcenia z art. 197 § 1 k.k.
Psycholog jako biegły sądowy. Wpis na listę biegłych. Wymagane kwalifikacje.
Postępowanie o wykreślenie z listy.
Funkcja biegłego psychologa w świetle projektu ustawy o biegłych sądowych.
Ochrona tajemnicy psychologicznej.
Odpowiedzialność za ujawnienie tajemnicy zawodowej i tzw. danych wrażliwych – studium praktyki sądowej.
Przykłady naruszenia zasad etyki przez psychologa. Funkcja biegłego, a inne funkcje zawodowe psychologa.

Psychologia a cele postępowania karnego

Przedmiot i metody badań psychologii śledczej oraz psychologii sądowej.
Psychologia, kryminalistyka, kryminologia i inne nauki pokrewne (pomocnicze) w prawie karnym.
Przesłanki wszczęcia śledztwa. Sądowa kontrola decyzji o odmowie wszczęcia i umorzeniu śledztwa.
Czynności sprawdzające i weryfikacja danych zawartych w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa.
Faktyczne wszczęcie śledztwa. Pierwsze czynności dowodowe z udziałem psychologów.
Formułowanie planów śledztwa ze szczególnym uwzględnieniem czynności psychologów śledczych i biegłych sądowych.
Sporządzenie planu śledztwa w sprawie podejrzenia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej.

Przebieg postępowania karnego. Identyfikacja i zabezpieczenie dowodów z udziałem psychologów

Metodologia czynności dowodowych w postępowaniu karnym, cywilnym i w postępowaniu dyscyplinarnym.
Przegląd spraw o typowe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, innych przestępstw z użyciem przemocy, o charakterze seksualnym, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko rodzinie i opiece, przeciwko wiarygodności dokumentów, a także przestępstw menedżerskich i innych popełnianych w obrocie gospodarczym oraz przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Problem krzyżowania się zagadnień prawnych i psychologicznych w przypadku analizy znamion przestępstw. Przebieg postępowania karnego – śledztwo, postępowanie przed sądem pierwszej instancji, postępowanie odwoławcze, czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia, postępowanie wykonawcze.
Przebieg postępowania dowodowego – identyfikacja źródeł dowodowych. Dowody bezpośrednie, pośrednie i poszlaki.
Oględziny miejsca, osoby i rzeczy. Czynności podejmowane w stosunku do osoby podejrzanej (pobranie próbek do badań identyfikacyjnych, oględziny osoby, pobranie odcisków, fotografowanie, zabezpieczenie odzieży).
Przesłuchanie świadka – uwarunkowania prawne. Taktyka kryminalistyczna okazania osoby i rzeczy.
Przyczyny złożenia fałszywego zawiadomienia o przestępstwie. Czynniki motywujące i demotywujące do złożenia fałszywego zeznania.
Formułowanie wersji śledczych. Współpraca organów śledczych z psychologami kryminalnymi.
Formułowanie wersji śledczych.
Analiza modus operandi na podstawie czynności oględzin i zabezpieczenia pierwszych śladów (dowodów) przestępstwa.
Pierwsze czynności procesowe z udziałem psychologów śledczych. Metody rozpytania osób zaburzonych psychicznie, agresywnych, uzależnionych od substancji psychoaktywnych.
Wsparcie psychologa w przypadku dynamicznych czynności wykrywczych, pościgu za sprawcą i zatrzymania.

Psychologia zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonych

Przesłuchanie jako proces komunikacji interpersonalnej.
Psychoorganiczne uwarunkowania procesu postrzegania i mechanizmu pamięci.
Wpływ czynników zewnętrznych na procesy poznawcze.
Czynniki podmiotowe wpływające na treść zeznań (wyjaśnień) – wiek, stan psychiczny, zaburzenia psychiczne, stan po użyciu środków psychoaktywnych.
Przesłuchanie osób starszych z objawami demencji i innych zaburzeń.
Kryteria wiarygodności i szczerości zeznań (wyjaśnień).

Elementy psychopatologii

Klasyfikacje zaburzeń psychicznych.
Zaburzenia czynności poznawczych, zaburzenia czynności emocjonalnych, motywacyjnych i inne mające znaczenie w opiniowaniu.
Przesłuchanie osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych.
Metody analizy zeznań świadków (wyjaśnień oskarżonych).
Techniki detekcji kłamstwa. Zaburzenia osobowości i symptomy kłamstwa instrumentalnego.
Podatność na sugestię i zdolność do konfabulacji.
Psychologiczne badanie zdolności do udziału w czynności przesłuchania.

Taktyka przesłuchania

Przesłuchanie a inne czynności wykrywcze (ze szczególnym uwzględnieniem rozpytania).
Taktyka śledztwa a taktyka i metody przesłuchania świadków i podejrzanych.
Niedozwolone techniki przesłuchania – wykorzystanie stanu wyłączającego świadomość, przymusu, groźby bezprawnej, stosowanie hipnozy albo środków chemicznych i technicznych wpływających na procesy psychiczne.
Naruszenie zakazów dowodowych – studium praktyki sądowej.
Badanie wariograficzne – analiza zmian psychofizjologicznych. Prawna dopuszczalność badania w postępowaniu karnym, instytucjach publicznych i innych podmiotach. Prezentacja laboratorium do prowadzenia badań.
Przebieg badania i metodologia sporządzenia opinii przez biegłego.
Problem oceny wiarygodności ekspertyzy.

Czynności procesowe z udziałem małoletnich

Małoletni świadek a małoletni pokrzywdzony. Problem kryminalizacji przestępstw na szkodę małoletnich.
Prawne instrumenty ochrony małoletniego w postępowaniu karnym, cywilnym i dyscyplinarnym.
Przesłanki przesłuchania małoletniego świadka (pokrzywdzonego). Etapy i przebieg czynności. Wybór techniki przesłuchania ze względu na wiek i stopień rozwoju małoletniego.
Udział psychologa w przesłuchaniu małoletniego – zagadnienia procesowe.
Przesłuchanie małoletniego – warsztat połączony z symulacją.
Badanie małoletniego świadka (pokrzywdzonego) przez biegłego psychologa.
Sporządzenie opinii dotyczącej przesłuchania małoletniego. Analiza lingwistyczno – psychologiczna zeznań w kontekście stopnia rozwoju małoletniego. Identyfikacja traumy i symptomów doświadczenia przemocy. Badanie wpływu innych osób na treść zeznań. Objawy indukcji oraz sugestii.

Opiniowanie przez biegłych psychologów w postępowaniu karnym

Współpraca biegłych z wymiarem sprawiedliwości. Organizacja pracy i obieg dokumentacji w sądzie oraz w prokuraturze (jednostki organizacyjne, sygnatury spraw).
Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa – tezy dowodowe, zakres i przedmiot opinii, czas i miejsce wykonania badań.
Ocena opinii biegłego psychologa przez organy procesowe. Przypadki podważenia opinii biegłego psychologa – studium praktyki sądowej.
Przesłuchanie świadka na rozprawie głównej.
Przesłuchanie świadka z udziałem biegłego psychologa. Metody badań psychologicznych. Wykorzystanie danych z akt sprawy oraz innych materiałów na potrzeby diagnozy.
Metodologia sporządzenia opinii na temat zdolności postrzegania, zapamiętywania, odtwarzania spostrzeżeń i ich komunikowania. Wpływ zaburzeń psychicznych na procesy poznawcze.
Badanie wpływu stresu na funkcje poznawcze świadka.

Badanie sprawców czynów zabronionych

Badania psychologiczne oskarżonego.
Badanie procesów motywacyjnych i osobowości sprawcy czynu zabronionego.
Opiniowanie dotyczące stanów afektywnych.
Psychologiczne uwarunkowania samooskarżenia.
Inne szczególne przypadki badania psychologicznych przyczyn popełnienia przestępstwa.

Udział biegłego psychologa w wydaniu opinii przez biegłych innych specjalności w postępowaniu karnym

Pojęcie poczytalności w prawie karnym materialnym.
Badanie poczytalności w toku śledztwa.
Prawne uwarunkowania obserwacji w zakładzie leczniczym.
Przesłanki orzekania środków zabezpieczających (terapii, terapii uzależnień i pobytu w zakładzie psychiatrycznym).
Opiniowanie zaburzeń w przypadku preferencyjnych sprawców seksualnych z udziałem biegłego psychologa.
Metodologia sporządzenia opinii sądowo-psychiatrycznej.
Współdziałanie biegłego psychologa z biegłymi lekarzami psychiatrami, biegłymi seksuologami oraz biegłymi innych specjalności.
Wysłuchanie biegłych lekarzy psychiatrów, psychologów i seksuologów przed sądem.
Inne problemy związane ze współdziałaniem biegłego psychologa z biegłymi innych specjalności przy wydaniu opinii.

Współpraca psychologów ze specjalistami innych dziedzin

Sporządzenie opinii przez biegłego psychologa na temat zeznań świadka.
Psychologia śledcza a medycyna sądowa.
Współdziałanie biegłego psychologa z biegłymi lekarzami psychiatrami, biegłymi seksuologami oraz biegłymi innych specjalności. Prawne i psychologiczne ujęcie zagadnienia poczytalności.
Techniki kryminalistyczne służące wykryciu sprawcy przestępstwa. Antropologia kryminalna i badanie zapisów monitoringu wizyjnego. Informatyka śledcza. Daktyloskopia i traseologia. Badanie broni palnej i amunicji.
Współpraca psychologów śledczych ze specjalistami z zakresu lingwistyki kryminalnej. Analiza wiadomości tekstowych, zapisów cyfrowych i materiału poglądowego.
Współpraca psychologów śledczych z technikami kryminalistyki zabezpieczającymi ślady biologiczne.
Zabezpieczenie śladów na miejscu zdarzenia – prezentacja mobilnego laboratorium kryminalistycznego.

Profilowanie i inne metody identyfikacji sprawcy

Pierwsze czynności śledztwa w celu ustalenia sprawcy przestępstwa. Typowanie.
Analiza kryminalna. Metodologia i zastosowanie w praktyce śledczej.
Geneza i psychologiczne podstawy profilowania kryminalnego.
Profiler jako biegły w postępowaniu przygotowawczym. Ocena wartości dowodowej opinii.
Kierunki i modele profilowania we współczesnej praktyce śledczej.
Metodologia profilowania – ekspertyza typologiczna, obraz psychologiczny i rekonstrukcja motywacji sprawcy. Identyfikacja i poszukiwanie dowodów na podstawie modus operandi.
Perspektywa wykorzystania sztucznej inteligencji w procesie profilowania. Inne czynności z udziałem psychologów śledczych zmierzające do identyfikacji sprawcy.
Metodologia profilowania.

Badanie sprawców czynów zabronionych

Badania psychologiczne oskarżonego. Badanie procesów motywacyjnych i osobowości sprawcy czynu zabronionego.
Opiniowanie dotyczące stanów afektywnych.
Psychologiczne uwarunkowania samooskarżenia.
Inne szczególne przypadki badania psychologicznych przyczyn popełnienia przestępstwa.

Wykorzystanie psychologii śledczej w ramach czynności operacyjnych

Cechy i obszary działania przestępczości zorganizowanej.
Typologia i rodzaje przestępstw z użyciem przemocy, przestępstw narkotykowych, korupcyjnych i innych objętych najczęściej rozpoznaniem operacyjnym.
Szczególne problemy kryminalistyczne związane z taktyką prowadzenia śledztw z wykorzystaniem materiałów operacyjnych.
Prawne uwarunkowania czynności operacyjnych. Metodologia niejawnego rozpoznania środowisk przestępczości zorganizowanej.
Terroryzm jako problem kryminologiczny. Problem inwigilacji środowisk ekstremistycznych. Problematyka terroru kryminalnego.
Czynności operacyjne związane z rozpoznaniem bezprawnego pozyskiwania informacji i działań kontrwywiadowczych

Wykorzystanie psychologii śledczej w ramach czynności operacyjnych

Rola psychologa śledczego w planowaniu czynności operacyjnych (obserwacja, analiza danych, kontrolowane wręczenie korzyści majątkowej, transakcja pozorowana, podgląd i podsłuch transmisji danych).
Współdziałanie psychologów śledczych ze specjalistami z innych dziedzin. Analiza kryminologiczna materiałów operacyjnych.
Psychologiczne przygotowanie i wsparcie działań operacyjnych z udziałem funkcjonariusza pod przykryciem.
Psychologiczne techniki wywiadu kontrolowanego, rozpytania i pozyskiwania (werbunku) osobowych źródeł informacji.

Wsparcie i badanie ofiar przestępstw

Pojęcie i przedmiot badań wiktymologii.
Metody wsparcia pokrzywdzonych przestępstwami z użyciem przemocy.
Symptomy tzw. przemocy domowej. Procesowe i systemowe metody przeciwdziałania.
Analiza czynników demotywujących do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Procedury profilaktyczne (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. niebieskiej karty). Znaczenie psychologii dla przeciwdziałania tzw. wtórnej wiktymizacji.
Psychologiczne badanie ofiary przestępstwa z użyciem przemocy.
Metodologia identyfikacji symptomów stresu pourazowego.
Przesłuchanie dorosłej ofiary przestępstwa przeciwko wolności seksualnej. Przebieg czynności i taktyka przesłuchania.
Psychologiczne badanie ofiary przestępstwa seksualnego.
Sporządzenie opinii sądowo – psychologicznej dotyczącej zeznań ofiary przestępstwa seksualnego.

Znaczenie psychologii śledczej w prowadzeniu postępowania w stosunku do cudzoziemców

Psychospołeczne i kulturowe uwarunkowania nielegalnej migracji.
Postępowanie o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu i postępowanie o udzielenie cudzoziemcowi ochrony międzynarodowej – uwarunkowania prawne.
Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku.
Wsparcie psychologów w postępowaniach migracyjnych.
Rola psychologii śledczej w gromadzeniu dowodów przemawiających za udzieleniem ochrony międzynarodowej.
Ochrona małoletnich cudzoziemców przed traumą. Diagnoza PTSD i innych zaburzeń psychicznych cudzoziemców. Przeciwwskazania do umieszczenia cudzoziemca w izolacji.
Metody wsparcia cudzoziemców, którzy doświadczyli traumy.

Inne czynności z udziałem psychologów w postępowaniu karnym

Psycholog jako mediator w postępowaniu karnym – metodologia identyfikacji konfliktu, jego przyczyn, dynamiki rozwoju i dostępnych metod wygaszenia. Interakcje stron konfliktu.
Metody nawiązania porozumienia i pojednania stron. Sporządzenie ugody na potrzeby postępowania karnego.
Wpływ czynności psychologów na orzeczenie o karze i środkach probacyjnych (poddanie skazanego terapii uzależnień, psychoterapii, psychoedukacji czy zajęciom korekcyjno-edukacyjnym).
Czy stalker może być niebezpieczny? Psychologia śledcza a profilaktyka przestępstw.

Psycholog śledczy, a media

Psychospołeczne i kulturowe zagadnienia związane z masową komunikacją. Media społecznościowe a zasada domniemania niewinności.
Formułowanie komunikatów prasowych po dokonaniu pierwszych czynności śledztwa.
Kontrolowany przeciek do mediów jako technika wykrywcza. Wpływ mediów na stan psychiczny ofiary przestępstwa. Zniesławienia internetowe – problemy wykrywcze.
Komunikacja internetowa w kontekście etiologii popełnienia przestępstw.
Wykorzystanie materiałów prasowych, mediów społecznościowych i wpisów internetowych w celu identyfikacji sprawcy przestępstwa.
Systemy rozpoznawania twarzy, biometria, sztuczna inteligencja i inne nowoczesne narzędzia wykorzystywane w kryminalistyce.

Warszawska Akademia Medyczna zastrzega sobie prawo do bieżącego dostosowywania programu w odpowiedzi na zgłaszane i konsultowane potrzeby uczestników studiów. Nanoszone zmiany nie będą mogły przekroczyć 20% całości zaplanowanego programu w danym roku akademickim.

Warunki ukończenia studiów i otrzymania świadectwa

Minimum 80% obecności na zajęciach i czynny udział w zajęciach.
Pozytywna ocena z egzaminu wiedzy nabytej podczas studiów.
Praca dyplomowa przygotowana na zakończenie studiów.

Dokument ukończenia studiów

Świadectwo ukończenia studiów podyplomowych w Warszawskiej Akademii Medycznej Nauk Stosowanych (WAM)

Daty i miejsce zjazdów:

W programie studiów zaplanowano 10 zjazdów stacjonarnych.

Data 1 zjazdu: 19 – 20 października 2024 r.

Zjazdy odbywają się w weekendy (soboty i niedziele) w siedzibie Warszawskiej Akademii Medycznej w Warszawie (ul. Okopowa 59).

Wszystkie zjazdy będą nagrywane, a nagrania archiwizowane w panelu studenta. Dostęp do nagrań z zajęć będzie szczególnie pomocny dla słuchaczy nieobecnych na zajęciach.

Koszt studiów:

Opłata wpisowa

270 PLN

Całość studiów

5777 PLN

I rata

3032 PLN

II rata

3032 PLN

Możliwość uzyskania dofinansowania lub sfinansowania studiów aplikując do m.in.:

Bazy Usług Rozwojowych (BUR) prowadzonej przez PARP,
PFRON,
Urzędu Pracy,
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (pożyczka nieoprocentowana na studia).

Rekrutacja

Rekrutacja trwa do pierwszego zjazdu lub do wyczerpania się limitu miejsc na studiach.

Znaczna część zajęć odbywa się w formie warsztatów i symulacji czynności z udziałem psychologów. Aby zapewnić pełen komfort i efektywność zajęć liczba miejsc na studiach jest ograniczona. Decyduje kolejność pełnych zgłoszeń na studia.

Istnieje możliwość zmiany kierunku studiów (z psychologii sądowej na psychologię śledczą i odwrotnie) po 1 zjeździe, który jest wspólny dla obu kierunków. W tym celu należy skonsultować to z Koordynatorem Studiów.

Po przyjęciu na studia oraz decyzji o uruchomieniu kierunku zostaną przekazane dostępy do systemów informatycznych Warszawskiej Akademii Medycznej.
Zaświadczenie o wpisie na listę słuchaczy jest wystawiane na prośbę uczestnika studiów.