Choroba Stilla u dorosłych to postać młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, która występuje u osób powyżej 16 roku życia. Choroba Stilla u dorosłych jest rzadką chorobą tkanki łącznej (tkanki, która zapewnia podporę narządom i spaja inne tkanki) i charakteryzuje się zapaleniem stawów oraz wielu narządów wewnętrznych, gorączką i wysypką.
Przebieg choroby ma trzy postaci. Pierwsza to tylko jeden epizod choroby w życiu, który już nigdy się nie powtórzy. Druga to postać nawracająca, kiedy choroba powraca rzutami w różnych odstępach czasu, między którymi pacjent nie odczuwa jej objawów. Trzecia to postać przewlekła, w której objawy choroby są obecne cały czas od momentu zachorowania.
Objawy Choroby Stilla
Chorobę Stilla u dorosłych rozpoznaje się u około 1–10 osób na milion w ciągu roku. Choroba występuje tak samo często u kobiet, jak u mężczyzn i zazwyczaj rozpoczyna się w wieku 16–35 lat.
Objawy występujące w chorobie Stilla u dorosłych nie są charakterystyczne i zazwyczaj występują nagle.
Wyróżniamy 4 główne objawy :
Gorączka >39°C
Gorączka utrzymuje się długo, nie reaguje na leczenie antybiotykami.
Bóle stawów
Ból nasila się podczas gorączki. Głównie zajęte są stawy kolanowe i nadgarstkowe, może dotyczyć również stawów skokowych, łokciowych, barkowych i biodrowych. Może również występować usztywnienie stawów.
Wysypka
Koloru łososiowego, pojawia się głównie podczas gorączki, o charakterze plamek lub grudek, rzadko jest swędząca. Przede wszystkim zlokalizowana na tułowiu, udach i ramionach, niekiedy na twarzy. Wysypkę może wywołać ciepło (np. gorąca kąpiel) lub podrażnienie skóry (ręcznik, odzież).
Zapalenie stawów
Obejmuje jednocześnie kilka stawów, objawia się bólem stawów, zaczerwienieniem, ociepleniem i obrzękiem. Charakterystyczne dla choroby jest występowanie tzw. izolowanego bloku kostnego w nadgarstku (zrośnięcie kości).
Dodatkowe objawy: ból lub zapalenie gardła, bóle mięśni, powiększenie wątroby lub śledziony, powiększenie węzłów chłonnych, (głównie okolicy szyi), Spadek masy ciała, złe samopoczucie, bóle w nadbrzuszu.
Jeśli u pacjenta pojawi się nagle wysoka gorączka, z towarzyszącym bólem stawów i wysypką, a objawy narastają szybko, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub na SOR, ponieważ powyższe objawy mogą występować w wielu chorobach i zawsze wymagają szybkiej diagnostyki.
Jeśli objawy utrzymują się od dłuższego czasu i nie są bardzo nasilone, np. gorączka trwająca dłużej niż tydzień lub ból stawów trwający ponad dwa tygodnie, należy zgłosić się PILNIE do lekarza.
Pacjenci, którzy przebyli chorobę Stilla, powinni zwracać uwagę na występowanie charakterystycznych objawów, ponieważ mogą one świadczyć o nawrocie choroby.
Choroba Stilla u dorosłych
Należy pamiętać, że choroba Stilla u dorosłych występuje rzadko. Dlatego lekarz początkowo będzie starał się wykluczyć choroby o podobnym przebiegu, które występują znacznie częściej (np. posocznica, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie naczyń, reumatoidalne zapalenie stawów).
Lekarz zbierze wywiad dotyczący objawów, ich zmienności w czasie, nasilenia, a także chorób towarzyszących, przyjmowanych leków.
Zbada pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem badania stawów i oglądania skóry. W badaniach krwi wykonuje się morfologię, oznacza stężenie ferrytyny i CRP, aktywność – AlAT i AspAT (enzymy biorące udział w przemianach białek, mogą wskazywać m.in. na stan zapalny wątroby, mięśni), dehydrogenazy kwasu mlekowego LDH (enzym obecny w wątrobie, mięśniach i jelitach) oraz OB. Ponadto wykonuje się badania laboratoryjne krwi na obecność autoprzeciwciał.
Leczenie choroby Stilla
Leczenie w ostrej fazie choroby Stilla u dorosłych ma na celu opanowanie objawów. W celu obniżenia gorączki i zmniejszenia bólu stawów i mięśni zazwyczaj podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. Przy nasilonym bólu stosuje się lek opioidowy, tramadol.
Równocześnie należy rozpocząć odpowiednią rehabilitację, która ma na celu utrzymanie ruchomości stawów, ponieważ istnieje ryzyko powstania zrostów kostnych, tzw. bloków kostnych.
‼W przewlekłym zapaleniu stawów, jeśli żadna powyższa metoda leczenia nie przyniesie efektów stosuje się leki immunosupresyjne, które hamują aktywność układu odpornościowego lub leki biologiczne, mające na celu regulowanie procesu zapalnego. Leki biologiczne wpływają na układ odpornościowy.
Leczenie kontynuuje się do chwili normalizacji parametrów stanu zapalnego (m.in. OB, CRP) i trwa przynajmniej 12 miesięcy.
W przypadkach znacznego uszkodzenia stawów, spowodowanych chorobą Stilla, stosuje się endoprotezy. Operacja polega na usunięciu zniszczonego przez chorobę stawu (głównie biodrowego) i wszczepieniu sztucznej protezy (implantu) stawu.
Chorobę Stilla u dorosłych można całkowicie wyleczyć przy zastosowaniu leków zmniejszających aktywność stanu zapalnego. Nawroty choroby zdarzają się rzadko, wiele lat po zakończonym leczeniu.
Jeśli choroba rozpoczęła się zapaleniem wielu stawów, w tym stawu biodrowego lub ramiennego, istnieje większe ryzyko przejścia choroby Stilla w postać przewlekłą.
Choroba Stilla u dorosłych po całkowitym wyleczeniu może nawracać nawet po kilku latach, dlatego w razie pojawienia się charakterystycznych objawów należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub reumatologa i poinformować o przebytej w przeszłości chorobie Stilla u dorosłych.
Pacjenci z przewlekłą postacią choroby Stilla pozostają pod opieką lekarza reumatologa, lekarza rodzinnego lub internisty. Dodatkowo pacjenci powinni stosować odpowiednią rehabilitację.
